Wat is dementie
Wat is dementie
OVER DEMENTIE
Dementie is een aandoening waarbij de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord. We gebruiken de term ‘aandoening’ en niet ‘ziekte’, om aan te duiden dat dementie een overkoepelende term voor verschillende ziekten is. Dementie is een verzamelnaam voor meer dan zestig ziekten, waaronder de ziekte van Alzheimer.
Dementie is een aandoening die bestaat uit meerdere stoornissen, waarbij geheugenproblemen op de voorgrond staan. Tegelijkertijd zijn er vaak beperkingen in het uitvoeren van allerlei dagelijkse handelingen zoals zichzelf wassen, aankleden of het doen van huishoudelijke taken. Iemands karakter en gedrag, spraak en besef van tijd veranderen. Denken en handelen verlopen trager. Als een van deze problemen of een combinatie ervan iemands dagelijks functioneren ernstig beïnvloedt, kan er sprake zijn van dementie.
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Andere vormen van dementie die veel voorkomen zijn vasculaire dementie, frontotemporale dementie (FTD) en Lewy-bodydementie.
Als vergeetachtigheid het dagelijks leven verstoort
Dementie verschilt van normale vergeetachtigheid of verstrooidheid. Bij de ziekte van Alzheimer en vasculaire dementie bestaan de geheugenproblemen vooral uit het vergeten van dingen die kort geleden zijn gebeurd of gezegd. Niet alleen de details worden vergeten, maar ook de grote lijnen of zelfs de hele gebeurtenis. De informatie komt niet meer terug. Normale vergeetachtigheid is onhandig, maar verstoort het dagelijks leven weinig of niet, terwijl dat bij dementie wel duidelijk het geval is.
Bij dementie nemen de beschadigingen in de hersenen toe en de persoon met dementie in het dagelijks functioneren steeds verder achteruit. Bij sommige mensen verloopt de achteruitgang heel snel en is verhuis naar een woonzorgcentrum misschien aangewezen. Anderen kunnen nog jarenlang autonoom of met beperkte ondersteuning zelfstandig leven.
Is het te genezen?
Dementie is nog niet te genezen. Er zijn wel medicijnen die de gevolgen van dementie bij sommige personen tijdelijk kunnen vertragen.
Erfelijkheid
Dementie is grotendeels niet erfelijk. Dementie die via de stamboom wordt doorgegeven en erfelijke vormen van dementie zijn zeldzaam. Wel kunnen bepaalde genen je risico op dementie verhogen, maar evengoed verlagen.
Bij de meeste vormen van dementie, zoals de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie of Lewy-body, speelt erfelijkheid vrijwel geen rol. Als je meerdere oudere personen met dementie in je familie kent, dan heeft dat dus meer te maken met de gestegen levensverwachting en sterke toename van het risico op dementie bij hoge leeftijd, dan met erfelijkheid of genetisch beïnvloed risico. Frontotemporale dementie komt minder voor, maar bij die vorm is wel tot in een kwart van de situaties sprake van een erfelijke vorm.
EERSTE VERSCHIJNSELEN
Vooraleer er een diagnose kan gesteld worden, is er een lange periode waarin er eerste tekenen voorkomen die mogelijk wijzen op dementie. Omdat de eerste veranderingen klein zijn en meestal geleidelijk ontstaan, is het vaak de partner of iemand anders in de omgeving die deze het eerst opmerkt. Er klopt iets niet, maar er is nog geen verklaring voor en dat maakt dat die persoon zich vragen stelt of zich ongerust maakt. Deze onzekere fase wordt de niet-pluisfase genoemd.
De eerste symptomen zijn divers en verschillen van persoon tot persoon. Een van de verklaringen hiervoor is dat er zeer veel verschillende soorten dementie zijn en daar horen ook verschillende symptomen bij.
Het niet-pluisgevoel
Het is belangrijk om de juiste oorzaak te vinden van de symptomen en meer informatie in te winnen. Het niet-pluisgevoel verdwijnt immers niet door het te negeren. Familie, vrienden, de persoon zelf … kunnen misschien geen diagnose stellen, maar wel verklaringen zoeken voor de veranderingen die ze opmerken. Hun verhaal en visie op de gebeurtenissen is een relevant onderdeel bij het stellen van een diagnose. Ook na de diagnose kan het betrekken van familie en vrienden op verschillende manieren een meerwaarde zijn: er openlijk over spreken, maakt dat er begrip en steun kan ontstaan. Spreek daarom je ongerustheid uit en zoek hulp bij een (huis)arts.
Diagnose
- Er zit vaak 1 jaar tijd tussen het optreden van de eerste symptomen en het moment waarop iemand het bespreekt met een partner of vriend.
- Het duurt gemiddeld 2 tot 3 jaar voordat de diagnose officieel wordt gesteld. Bij dementie op jonge leeftijd kan dit langer duren, omdat de symptomen vaak aan andere oorzaken zoals depressie of burn-out worden toegeschreven.
- Dementie treft ook de omgeving. Er zijn ongeveer 3 keer zoveel mantelzorgers betrokken als het aantal mensen met dementie zelf.
- 70% van de mensen met dementie woont thuis en wordt door hun naaste familie of omgeving verzorgd.
Omgaan met dementie
Mensen met dementie leven nog een heel aantal jaren met de aandoening. In deze periode ligt de uitdaging in het bieden van goede zorg en het waarborgen van kwaliteit van leven.
Hoewel dementie niet te genezen is, kunnen in sommige gevallen medicijnen symptomen tijdelijk verlichten. Daarnaast zijn er ook niet-medicamenteuze behandelingen beschikbaar. Deze niet-medicamenteuze benadering is steeds de eerste keuze om de persoon en zijn omgeving te ondersteunen.
In de vroege stadia van dementie kunnen geheugensteuntjes en trainingen helpen. Toch blijft vooral een aangepaste benadering en begeleiding van zowel de persoon met dementie als zijn omgeving essentieel.
Dementie 50 vragen en antwoorden
Als jij of je naaste met dementie te maken krijgt, roept dat heel wat vragen op. Wat is dementie eigenlijk? Hoe herken je de eerste tekenen? Merkt iemand met dementie zelf dat er iets aan de hand is? Is het erfelijk? Kunnen medicatie, gezonde voeding of lichaamsbeweging helpen? Hoe zorg je op de beste manier voor iemand die dementie heeft? In dit boek geven de medewerkers van de Expertisecentra Dementie antwoorden op 50 vragen die zij het meest krijgen.
Toen uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts vroeg een toegankelijk boek te schrijven over dementie ontstond het idee om het boek door de 40 medewerkers van de Expertisecentra Dementie te laten schrijven. Bijna alle medewerkers hebben een of meerdere vragen geadopteerd en uitgewerkt.
heb je een vraag?
De 50 vragen en antwoorden over dementie vind je in het boek. Heb je een vraag die niet in het boek beantwoord werd? Stuur ons dan een mailtje via 50vragen@dementie.be.
MAGAZINE 'dementie als je ermee te maken krijgt'
Magazine
Het magazine ‘Dementie, als je ermee te maken krijgt’ bundelt informatie over de eerste tekenen, de rol van de huisarts en de specialist, de juridische aspecten, omgangsadvies, het diverse aanbod van beschikbare hulp- en dienstverlening.